ضرورت پاکیزگی و سابقه و درک آن در نزد اقوام یکسان نبوده است ولی آیین شستشو و تطهیر در ایران چه پیش از اسلام و چه بعد از آن از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. به همین منظور ایرانیان اهتمام ویژه‌ای در ساخت و راه اندازی گرمابه‌ها داشتند. بقایای کشف شده قدیمی‌ترین گرمابه ایران مربوط به تخت جمشید است و در جریان حفاری‌های باستانشناسی بندر سیراف نیز بقایای حمامی مربوط به سنه های نخستین اسلامی کشف شد. در شهرهای مهم دوره سلجوقی و در دوره ایلخانی نیز حمام‌هایی ساخته شد که امروز آثاری از آنها بر جای نمانده است؛ در عصر صفویه ساخت حمام‌ها در کنار ساخت و سازهای گسترده این دوره رونق خاصی گرفت که تعدادی از آنها همچون حمام گنجعلی‌خان و علیقلی آقای اصفهان در نوع خود شاهکار هستند. بعد از دوره صفویه هر چند معماری اسلامی رونق گذشته خود را نداشت ولی در دوره زندیه و قاجاریه حمام‌های با شکوهی ساخته شد.
از همان دوران باستان در شهرها و روستاها به تعداد کافی حمام عمومی وجود داشت و فقط در کاخ‌ها و سراهای پادشاهان و اعیان حمام خصوصی بنا می‌کردند و تا اواسط قرن حاضر نیز به دلیل اشکالات فراوانی که در ساختمان حمام وجود داشت خانه ها و منازل شخصی حمام خصوصی نداشتند و اهالی هر کوی و برزن ناگزیر از گرمابه‌های عمومی استفاده می‌نمودند مگر کاخ ها و منازل شخصیت‌های مهم که حمام خصوصی در آنجا از لوازم زندگانی و بلکه از تجملات دستگاههای اشرافیت به شمار می رفت.
حمام در گذر زمان
